Natalijina ramonda – Cvet feniks
Simbol Pobede.
Biolozi kažu da je Natalijina ramonda preživela ledeno doba i danas naseljava područje centralnog Balkana.
Botaničar Josif Pančić otkrio da cvet ramonda postoji i raste i izvan Španije, područja na kom je otkrivena početkom 19. veka. Prema njegovim otkrićima, ramonda raste i na jugu Srbije, pa ju je stoga nazvao ramonda serbika.
Krajem 19. veka dvorski lekar Obrenovića Sava Petrović primetio je cvet ramonda u okolini Niša. Ime Natalijina ramonda ponela je po kraljici Nataliji Obrenović, inspirisano njenom lepotom.
Natalijina ramonda je višegodišnja, zimzelena zeljasta biljka. Nije lekovita. Ima snažno podzemno stablo. Visoka oko 10 centimetara, i može imati do pet cvetova. Krunica joj je ljubičaste boje, a kao plod ima čahuru sa velikim brojem sitnih semena.
Biolozi kažu da je Natalijina ramonda preživela ledeno doba i danas naseljava područje centralnog Balkana. Može se naći u severnoj Grčkoj, Makedoniji, delovima Srbije. Ima je i u Botaničkoj bašti u Beogradu, a najlepša je u proleće, kada cveta.
Stanište joj je u pukotinama krečnjačkih stena na nadmorskoj visini od 350 do 2.150 metara, na Suvoj planini, u Sićevačkoj klisuri. Natalijina Ramonda se nalazi na spisku retkih biljaka Evrope, a u Srbiji je zaštićena vrsta, kao prirodna retkost.
Biljka koja ima zapanjujuću sposobnost da “vaskrsava” i kada je potpuno osušena. Dovoljna je jedna kap vode da oživi. Zato je zovu i “cvet feniks”. Navodno je 1928. botaničar Pavel Černjavski slučajno prosuo vodu na herbarijum u kome se nalazio osušeni cvet Natalijine ramonde i ona je nakon toga oživela.
Po ugledu na rusku georgijevsku lentu i britansku bulku – “popi”, i Natalijina ramonda nosi simboliku pobede. Biljka je višestruke simbolike za srpski narod s obzirom na to da se i on, poput feniksa, uzdigao posle velikih gubitaka i kroz sva iskušenja u Velikom ratu izašao kao pobednik.
Ova biljka je endemska vrsta sa Kajmakčalana, gde se odigrala jedna od najvažnijih bitaka u Prvom svetskom ratu, kada je srpska vojska 1916. godine odnela važnu pobedu.
Od 2012. godine Dan primirja u Prvom svetskom ratu u Srbiji se obeležava kao državni praznik. Glavni motiv za amblem ovog praznika je cvet Natalijine ramonde, iza koje se nalaze zelena i crna traka, što su boje Albanske spomenice.
Preporuka je da se ovaj amblem nosi na reveru u nedelji koja prethodi prazniku, kao i na sam dan praznika.